მთავარი საკითხავი ვეფხისტყაოსანი – შინაარსი
ვეფხისტყაოსანი

ვეფხისტყაოსანი – შინაარსი

by guramus

დაბნედილი ტარიელის პოვნა

ავთანდილი გაემართა მის საძებრად.როცა ქედს გადაადგა,რაღაც შავი შენიშნა და იმედი მიეცა რომ ის უთუოდ დარიელი იქნებოდა.მან მიახლოებისთანავე დაინახა ტარიელი რომელიც ისე გამოიყურებოდა,რომ ამქვეყნიური არაფერი ესმოდა.”სოფლით გაღმა გაებიჯა”. საოცარი სანახაობის თვითმხილველი გახდა ავთანდილი. “ერთ კერძ უძს  ლომი მოკლული და ხმალი სისხლმოცხებული,კვლა სხვა გნით ვეფხვი უსულო და  ხმალი სისხლმოცხებული,კვლა სხვა გნით  ვეფხვი უსულო კვლა დანით ძირს დავარდნილი,მას წყაროსავით ცრემლი სდის ”  გულს მძინვარე ცეცხლი ედებოდა.ავთანდილი ტარიელის მოსულიერებას ცდილობს.ის უხსნის მას საკუთარ  ერთგულებას და ფიცის უბადლო შესრულებას.ავთანდილს არასწორი ქცევის გამო მორალს უკითხავს.ავთანდილის რჩევა დარიგება ასევე რიტორიკის მატარებელია.რასაც მისი ემოციური კითხვები განაპირობებს. “ყმამან უთხრა რა შიგან ხარ შენს საქმესა რად იქმენ ავს?” ცოტა არ იყოს ავთანდილისგან გაქეზებას და დაცინვას გავს ‘’ვინ მიჯნური არ ყოფილა ვის სახმილი არა სწვავსა?’’ ავთანდილი კიდევ უფრო ამწვავებს ტარიელის  დაცინვას. რაც მისი მხრიდან ტარიელის გონს მოსვლის მიზანს ემსახურება,თუმცა ავთანდილი  სულაც არ თვლის რომ ტარიელის ასეთი ქცევა უგუნურობითაა გამოწვეული.ავთანდილი ბრძენს უწოდებს,თუმცა მისი ქცევა მის სიბრძნესთან შეუსაბამოა. ‘’ბრძენი ხარ და გამორჩევა არ იცი ბრძენთა თქმულთა’’. მინდორს ტირ და მხეცთა ახლავ,მას წადილსა აისრულებ. ავთანდილი შეახსენებს ტარიელს,რომ ცხოვრება გაუთავებელი ბრძოლაა,რომელშიც ადამიანს უამრავი დაბრკოლების გადალახვა უხდება,ბოლო ადამიანს უნდა შეეძლოს იმუნიტეტი გამოიმუშავოს,რომ წუთისოფელს არ შეუდრკეს,რასაც რუსთაველი შთამბეჭდავად გადმოგვცემს. ‘’ჭირსა შიგან გამაგრება ასე უნდა ვით ქვითკირსა’’. ავთანდილი ბრძენი და წინდახედულია,ამიტომ მან ზუსტად იცის,რომ ცხოვრების ავ-კარგიანად წარმართვაში დიდი წვლილი თვითონ პიროვნებას მიუძღვის,ამიტომაც ტარიელის ამ მდგომარეობას მიდი პიროვნებით ხსნის. ‘’ თავისსა ცნობისგან ჩავარდების კაცი ჭირსა’’. ავთანდილი საყვედურობს ტარიელს მიჯნურობის აზრის გაუთვითცნობიერებაში,რომელიც დაკავშირებულია ტანჯვასთან,ჭირთა თმენასა და დიდ ნებისყოფასთან. ‘’ვის არ უნახავს პატიჟნი,ვის ვისთვის არა ბნედიან?’’. ავთანდილის აზრით,ყველაფერს ეშველება სიკვდილის გარდა,ამიტომ ტარიელის საქციელი აზრს მოკლებულად მიაჩნია.ავთანდილს კარგი არგუმენტი მოჰყავს ვარდის საფუძველზე,რასაც შემდეგნაირად ხსნის : ის რაც კარგი და ღირებულია,რთული მოსაპოვებელია.ის ოპტიმისტია და სჯერა,რომ ამქვეყნად უსასო მდგომარეობა მარადიული არ არის,ტანჯვის გარეშე ლანგრით მირთმეული ბედნიერება წარმავალია. ‘’ოდეს ტურფა გაიაფდის აღარა ღირს არცა ჩირად’’-ის თავის ფდასეულობებს დაკარგავს. ავთანდილი ფილოსოფიურ კითხვას სხვამს,რონელიც მის გაოცებას იწვევს. ‘’მაშა ლხინსა ვინ მოიმკის პირველ ჭირსა უმუშაკო?’’ მას ვერ წარმოუდგენია ადამიანი,რომელმაც ჭირთა თმენის გარეშე საწადელს მიაღწია.ავთანდილის ეს შეგონებები ავთანდილისთვის სრულიად უცხოა,ის აქეთ საყვედურობს ავთანდილს: ‘’ბრძენი ვინ ბრძენი რა ბრძენი,ხელი ვითა იქს ბრძნობასა,ეგ საუბარი მაშინ ხამს,თუცაღა ვიყავ გრძნობასა,ვარდი ვერარის უმზეოდ,იყოს დაიწყებს ჭნობასა,რაც ნიშნავს შემდეგს,რომ წუთისოფელში სიცოცხლის საზრის კარგავს მიჯნურთან განშორებული ტარიელი.იგი საყვედურობს ავთანდილს იმის გამო,რომ მან სიკვდილიც არ აცადა. ავთანდილის მოხერხებულობა ბევრჯერ ვნახეთ და ამ სიტუაციაშიც ეშმაკობას მიმართავს და სთხოვს ტარიელს ცხენზე შეჯდეს თითქოს იმ სურვილით,რომ ამირბარი ცხენზე ამხედრებული იხილოს. ავთანდილი საყვედურობს იმის გამო,რომ ასმათი დაივიწყა და მიატოვა გამოქვაბულში.ასევე როგორ არ გამოაცოცხლა და გონს არ მოიყვანა სამხრემ-ნესტანის სიყვარულის სიმბოლომ.

‘’სამხრე გაბია ოქროსი,ოქრო მჭედლისა დნობილი,უასაკო და უსულო არს სიყვიერ ცნობილი’’. უასაკო-მცირე ზომის ნივთი, ცნობილი-ღირებული. ავთანდილმა აუხსნა ტარიელს საკუთარი მძიმე მდგომარეობა,რომელშიც ის აღმოჩნდა არაბეთის ხელმეორედ დატოვების დროს.ამით მან მიანიშნა ტარიელს იმ მძიმე მისიაზე,რომელიც მან თავის თავზე აიღო ტარიელის დახმარების თვალსაზრისით. ტარიელს სხვა გზა არ ჰქონდა,დამორჩილდა და წაყვა. ‘’ვერ მიგია ქება მათი,ვერა ქება საქებარი’’,ავთანდილმა კი ეს შეძლო საკუთარი მჭერმეტყველებით,რაც შემდეგი აფორიზმითაა გამართლებული: ‘’გვეკსა ხვრელით ამოიყვანს,ენა ტკბილად მოუბარი’’. როგორც უკვე ვნახეთ,ავთანდილი ყველაფერს განგების ნებას მიაწერს. ‘’არ თუ იცი უგანგებოდ არა კაცი არ მოკვდების’’,მაგრამ ის გამართლებას აქტიურ მოქმედებაში პოვებს: ‘’ბედი ცდაა,გამარჯვება,ღმერთსა უნდეს რაცა ხდების’’. ტარიელმა ავთანდილის ჭეშმარიტება აღიარა და მის შეგონებას მთელი წუთისოფლის ფასი დასდო. ‘’მოახსენა ეგრე სწავლა,ჩემთვის ყოვლად სოფლად  ღირდეს’’. გონიერსა მწვრთნელი უნდა უგუნურსა გულსა ჰგმირდეს.ტარიელი თავს აცოდებს ავთანდილს და საკუთარ მდგომარეობას იმ ჭირით ხსნის,რომელიც მიჯნურობის სახით სჭირს.

‘’შენცა გჭირიან ჭირი ჩემი არ მამართლო არ გიკვირდეს’’

გაგრძელება წაიკითხეთ შემდეგ გვერდზე